Ergens in de leeftijd tussen de 15 en ca. 19 jaar moeten jongeren een studiekeuze maken voor een vervolgstudie, waarmee ze een eerste bewuste en concrete richting geven aan hun werkende leven. Dit levert bij aanzienlijk wat jongeren (en vaak ook bij hun ouders) stress op.
In deze Blog ga ik wat dieper in op één van de redenen waarom dat stress op kan leveren, namelijk “De hoeveelheid aan studiekeuzes”.
Hoeveel?!
De keuze aan opleidingen is echt enorm. Momenteel kan een jongere kiezen uit maar liefst 370 verschillende Hbo opleidingen, 760 Masteropleidingen en 460 Mbo opleidingen (Keuzegids, 2021). Best veel toch 😱.
Dit zijn veel verschillende richtingen/vakgebieden zoals technische opleidingen, economische opleidingen, gezondheid gerelateerde opleidingen, etc. Daarbij zijn er ook enorm veel vergelijkbare opleidingen met kleine nuance verschillen. Laten we de Hbo opleiding Communicatie eens erbij nemen, wat hebben we in de aanbieding in Nederland: “Communicatie”, “Communicatie en Organisatie”, “Communicatie en Multimedia Design”, "Commerciële Communicatie", "Communicatiemanagement", "Marketingcommunicatie". Voel je hem al aankomen...die stress?
Onderzoek
Een onderzoek dat de gevolgen van "hoeveelheid aan keuze" aantoont was het volgende:
”Het jam-experiment van Iyengar & Lepper”
In een supermarkt stonden 6 soorten jam op een tafel aangeboden. Op een ander moment werden er 24 potten jam aangeboden. Op de dagen waarop de 6 potjes jam aangeboden werden, werd er 10x meer jam verkocht dan op de dagen waarop de 24 potten jam aangeboden werden. Wel trokken de 24 potten jam veel meer aandacht, maar mensen maakten minder snel een keuze tot aankoop. Daarbij bleek ook dat mensen die een keuze uit de 6 potten hadden gemaakt tevredener waren. De mensen die uit de 24 potten hun keuze hadden gemaakt hadden immers eerder het gevoel dat ze de lekkerste jam wellicht hadden misgelopen.
De Keuzeparadox
Naast het genoemde experiment is er nog veel meer onderzoek gedaan naar hoeveelheid bij keuzes. Barry Schwartz legde met de "Keuzeparadox" uit dat het hebben van keuzes goed is. Echter als je te veel keuzes hebt kan dat tegen je werken om 2 redenen:
1. Bij veel keuzes is het moeilijker kiezen dan bij minder keuzes.
2. Mensen die meer te kiezen hebben blijken ontevredener over hun keuze dan mensen die minder te kiezen hebben.
Hoe dat kan?
Veel mensen in de huidige samenleving hebben een beeld hebben van “DE” goede keuze, wat suggereert dat slechts één oplossing van een keuzeprobleem goed is. Het willen maken van de juiste keuze kan ertoe leiden dat je verlamt of stagneert bij het maken van die keuze. Je durft hem niet te maken of stelt die keuze uit.
Daarnaast zou je wel eens spijt kunnen krijgen, want er waren immers zo veel andere keuzes en wat als je toch die andere keuze had gemaakt, zou je dan tevredener zijn geweest?
Samengevat
Je kunt je dus wel bedenken dat die veelheid aan keuzemogelijkheden bij opleidingen niet altijd bijdraagt aan het ervaren van een tevreden gevoel. Heb je een keuze gemaakt, dan kan het dus nog steeds blijven “knagen” want er zijn ook heel veel keuzes, die ook een optie waren, maar die je niet hebt gekozen, dus heb je wel de goede opleiding gekozen? Of heb je wel echt alle opties in beeld gehad, heb je niks over het hoofd gezien? En al die twijfels, kunnen resulteren in...juist ja...keuzestress.
Hoe je die stress kunt verminderen, daarover meer in een volgende blog.
Bronnen:
Iyengar, S. S., & Lepper, M. R. (2000). When choice is demotivating: Can one desire too much of a good thing?
Meens, E. (2020). Een leven lang kiezen
Schwartz, B. (2004). The Paradox of Choice.
Reactie plaatsen
Reacties